تاثیر قاشق چنگال بر طعم غذا

آیا نوع قاشق چنگال بر طعم غذا تأثیر می‌گذارد؟ بررسی علمی و روان‌شناختی

از دیدگاه روان‌شناختی و علمی، نوع سرویس قاشق و چنگال مورد استفاده نقش مهمی در تجربه طعم و برداشت ما از غذا دارد. عواملی مانند وزن، شکل، رنگ و جنس این ابزارها، همراه با کنتراست رنگی بین ظروف غذاخوری و خود غذا، همگی بر نحوه درک و احساس ما نسبت به طعم تاثیر می‌گذارند و می‌توانند برداشت ما از غذا را تغییر دهند.
تاریخچه استفاده از ابزارهای غذاخوری نیز نشان‌دهنده تاثیر قاشق چنگال بر طعم غذا است. با رجوع به تاریخ متوجه می‌شویم، در دورانی که از مس برای ساخت قاشق و چنگال استفاده می‌شد، ابزارهای بهتری برای پخت‌وپز ساخته شد، اما به‌دلیل طعم قوی و نامطبوع مس، این فلز برای ساخت قاشق مناسب نبود. در نتیجه مردم همچنان ترجیح می‌دادند با دست غذا بخورند. 
در عصر برنز، فلزات مقاوم‌تری معرفی شدند، اما تفاوت چشمگیری در طعم ابزارهای غذاخوری ایجاد نشد و به همین دلیل، در اکثر نقاط جهان خوردن با دست ادامه داشت. تنها در شرق آسیا بود که با ابداع چاپستیک (چوب‌های غذاخوری)، این چالش به روشی خلاقانه حل شد.
جالب اینکه سایر نقاط جهان این ابزار را نپذیرفتند و قاشق و چنگال فلزی که تاثیر کمی بر طعم غذا داشته باشد، بیش از ۶۰۰۰ سال بعد به تدریج توسعه یافت. امروزه قاشق و چنگال استیل که تاثیر کمی بر طعم غذا دارند، نتیجه هزاران سال تکامل و تلاش برای یافتن ابزارهای غذاخوری بی‌اثر بر مزه هستند که تجربه غذا خوردن را بهبود بخشیده‌اند.

تاثیر قاشق و چنگال بر طعم غذا از منظر علمی

همانطور که اشاره شد، تحقیقات نشان داده‌اند که تغییر در ظروف غذاخوری می‌تواند بر ادراک طعم و مزه غذا تاثیرگذار باشد. در مطالعه Flavour، سه آزمایش انجام شد تا تاثیر قاشق چنگال بر طعم غذا بررسی شود و به این سوال پاسخ داده شود که آیا ویژگی‌های ظاهری و لمسی قاشق‌های پلاستیکی، مانند وزن، اندازه، رنگ و شکل، می‌تواند طعم غذا را تغییر دهد یا خیر.
نتایج نشان داد که ماست هنگام چشیدن با قاشق پلاستیکی سبک‌تر است و طعم غلیظ‌تری دارد، در صورتی که وزن قاشق و اندازه آن بر درک شیرینی ماست تاثیرگذار بود. رنگ قاشق نیز طعم ماست را تحت تاثیر قرار می‌داد، ولی این اثر به رنگ غذا نیز وابسته بود و به‌نظر می‌رسد تضاد رنگ‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. همچنین شکل قاشق و چنگال نیز مهم بود. به‌طوری که غذا هنگام چشیدن با چاقو نسبت به قاشق چنگال، شورتر به‌نظر می‌رسید. 

در بیانیه‌ای مطبوعاتی، دکتر واناسا هارار (Dr. Vanessa Harrar) و چارلز اسپنس (Charles Spence)، پژوهشگران این مطالعه، بیان کردند: «تجربه ما از غذا یک فرآیند چندحسی است که شامل مزه، حس غذا در دهان، عطر و همچنین دیدن زیبایی آن است. حتی پیش از آنکه غذا را وارد دهان کنیم، مغزمان درباره آن قضاوتی انجام داده که بر کل تجربه ما تاثیر می‌گذارد.»
هارار ادامه داد: «تغییرات کوچک در ابزارهای خوردن و ظروف غذاخوری می‌تواند بر میزان لذت بردن از غذا و احساس سیری تاثیر بگذارد. بنابراین، هنگام سرو غذا باید به این نکته توجه داشت که رنگ غذا بسته به پس‌زمینه‌ای که روی آن سرو می‌شود (مانند بشقاب یا قاشق و چنگال) متفاوت به‌نظر می‌رسد و در نتیجه طعم آن نیز متفاوت احساس می‌شود. این موضوع می‌تواند به کنترل الگوهای خوردن، مثل اندازه وعده یا میزان نمک اضافه شده به غذا کمک کند.»

باید افزود که طبق گفته محققان، استفاده از قاشق نقره‌ای هنگام غذا خوردن می‌تواند تجربه طعم غذا را بهبود بخشد. فلز نقره به‌خاطر خاصیت‌های ویژه‌ای که دارد، باعث می‌شود حس چشایی بهتر تحریک شود و طعم غذا دلنشین‌تر به‌نظر برسد.

تاثیر قاشق چنگال بر طعم غذا از منظر روان‌شناختی

مغز انسان پیش از آنکه غذا وارد دهان شود، بر اساس ظاهر و حس لمس ابزار غذاخوری، انتظاراتی از طعم آن شکل می‌دهد که این انتظارات در تجربه نهایی چشایی تاثیرگذار است. برای مثال، غذاهایی که با قاشق‌های سبک یا رنگ خاص خورده می‌شوند ممکن است طعمی شیرین‌تر یا ملایم‌تر به‌نظر برسند. 
این پدیده ناشی از ارتباط پیچیده میان حواس مختلف و فرآیندهای شناختی در مغز است که نحوه‌ی لذت بردن ما از غذا را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تاثیر قاشق چنگال بر طعم غذا از دید روان‌شناختی و حسی می‌تواند باعث افزایش لذت از وعده غذایی شود و تجربه خوردن را خاص‌تر کند.

جمع بندی

تجربه طعم غذا تنها به مواد خوراکی محدود نمی‌شود بلکه ابزارهایی که با آن غذا را می‌خوریم نیز نقش مهمی در ادراک ما از طعم و لذت غذا ایفا می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که مواردی مانند وزن، رنگ، شکل و جنس قاشق و چنگال می‌تواند بر حسی که از طعم غذا دریافت می‌کنیم تاثیرگذار باشد.
از منظر تاریخی، پیدایش ابزارهای غذاخوری فلزی بی‌طعم همچون قاشق و چنگال استیل، نتیجه تلاش‌های چند هزار ساله برای بهبود تجربه غذا خوردن است. امروزه قاشق و چنگال استیل به ‎دلیل خنثی بودن طعم، دوام بالا و ظاهری زیبا، محبوب‌ترین انتخاب در منازل و رستوران‌ها به‌شمار می‌آیند. با توجه به تاثیر قاشق چنگال بر طعم غذا، انتخاب قاشق و چنگال استیل باکیفیت اهمیت فراوانی دارد. استفاده از ابزارهای باکیفیت نه‌تنها تجربه طعم غذا را بهبود می‌بخشد، بلکه به‌دلیل مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و تغییر رنگ، دوام طولانی‌تری داشته و سلامت مصرف‌کننده را تضمین می‌کند. بنابراین، هنگام خرید قاشق و چنگال بهتر است به جنس، کیفیت ساخت و استانداردهای بهداشتی آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشید تا هم از طعم واقعی غذا لذت ببرید و هم سلامت خود را حفظ کنید.