آداب استفاده از قاشق و چنگال

آداب استفاده از قاشق و چنگال در فرهنگ‌های مختلف

استفاده درست از سرویس قاشق و چنگال برای بسیاری از افراد هنوز سوال‌برانگیز است. طی سال‌ها، نحوه استفاده از این ظروف تغییراتی داشته و ممکن است در رستوران‌ها یا هتل‌ها با انواع مختلفی از قاشق‌ها و چنگال‌ها روبرو شوید که استفاده صحیح از آن‌ها را ندانید. نگران نباشید، در این بخش با آداب استفاده از قاشق و چنگال در فرهنگ‌های مختلف آشنا خواهید شد.

آداب استفاده از قاشق و چنگال در آمریکا

آداب و اصول استفاده از قاشق و چنگال در فرهنگ‌های مختلف تفاوت‌های جالبی دارد. در فرهنگ آمریکایی، معمولا هنگام بریدن گوشت یا سیب‌زمینی، چاقو را در دست راست و چنگال را در دست چپ نگه می‌دارند. پس از برش، چاقو را روی بشقاب گذاشته و چنگال را به دست راست منتقل می‌کنند تا غذا را بخورند. دست چپ را نیز روی پا قرار می‌دهند و از گذاشتن آرنج روی میز خودداری می‌کنند. اما در پایان غذا که تکه‌های کوچک غذا مثل نخود فرنگی روی بشقاب می‌غلطند، استفاده از انگشت برای کمک به خوردن امری متداول است. اگرچه از نظر آداب رسمی پذیرفته نیست.

آداب استفاده از قاشق و چنگال در اروپا

در فرهنگ اروپایی، آداب استفاده از قاشق و چنگال به این صورت است که مردم معمولا چاقو را همیشه در دست راست و چنگال را در دست چپ نگه می‌دارند و غذا را با چنگال دست چپ می‌خورند. آن‌ها از چاقو برای هل دادن غذا به سمت چنگال استفاده می‌کنند و در هنگام خوردن، ساعدهای خود را روی میز قرار می‌دهند که تفاوت چشمگیری با آداب آمریکایی دارد. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده تنوع و جذابیت فرهنگ‌های غذایی در جهان است.

برای آشنایی با کارد و چنگال میوه‌ خوری به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.

انگلستان: سبک بریتانیایی

در این سبک، چنگال در دست چپ و چاقو در دست راست نگه داشته می‌شود، اما نوک دندانه‌های چنگال معمولا به سمت بالا است. هنگام وقفه‌ای در غذا خوردن، قاشق و چنگال به شکل حرف V وارونه روی بشقاب قرار می‌گیرند. در پایان غذا، چاقو و چنگال به‌صورت موازی و کنار هم، معمولا در موقعیت ساعت ۶:۳۰ روی بشقاب گذاشته می‌شوند که دندانه‌های چنگال به سمت بالا باشد.

آداب استفاده از قاشق و چنگال در ژاپن

فرهنگ‌های آسیایی اغلب چاپستیک را به‌عنوان وسیله اصلی غذا خوردن به‌جای قاشق و چنگال به‌کار می‌برند و هر کدام آداب و رسوم خاص خود را دارند. به‌عنوان مثال، در ژاپن، انتقال غذا مستقیما از یک جفت چاپستیک به جفت دیگر بی‌ادبی محسوب می‌شود، زیرا این عمل شبیه مراسم تدفین است. به‌جای آن، از وسایل مخصوص مشترک یا انتهای غیرتیز چاپستیک برای انتقال غذا استفاده می‌شود.

خاورمیانه: ترکیبی از آداب و رسوم

در کشورهای خاورمیانه، اغلب از ترکیب آداب استفاده از قاشق و چنگال همراه با دست‌ها استفاده می‌شود که بسته به نوع غذا متفاوت است. به‌‌عنوان مثال، نان اغلب برای برداشتن غذا به‌کار می‌رود. هنگام استفاده از قاشق و چنگال، روش مشابه سبک اروپایی است، چاقو در دست راست و چنگال در دست چپ گرفته می‌شود. شستن دست‌ها قبل از غذا خوردن یک اصل مهم است و معمولا غذا با دست راست خورده می‌شود، چرا که این کار نشانه احترام و آداب سنتی به شمار می‌آید.

آداب استفاده از قاشق و چنگال در تایلند

در تایلند، هنگام غذا خوردن با برنج پخته، هرگز غذا را مستقیما با چنگال به دهان نگذارید. چنگال فقط برای هل دادن غذا به سمت قاشق استفاده می‌شود و قاشق وسیله اصلی خوردن است. البته برخی غذاهای شمالی و شمال شرقی تایلند که با برنج چسبنده (گلوتینوس) سرو می‌شوند، معمولا با دست خورده می‌شوند. همچنین غذاهای مستقل که بخشی از وعده برنجی نیستند، ممکن است با چنگال خورده شوند. 
اما به‌طور کلی در تایلند، قاشق و چنگال ابزارهای اصلی غذا خوردن هستند، به‌طوری که قاشق در دست راست و چنگال در دست چپ نگه داشته می‌شود. چنگال برای هل دادن غذا به روی قاشق استفاده می‌شود و سپس قاشق به دهان برده می‌شود. استفاده از چاقو در میز غذا بسیار نادر است. هنگام وقفه در غذا خوردن، قاشق و چنگال به‌صورت ‌موازی روی بشقاب قرار می‌گیرند، به‌طوری که چنگال رو به پایین و قاشق رو به بالا باشد. در پایان غذا نیز قاشق و چنگال به‌صورت موازی گذاشته می‌شوند، اما این بار دندانه‌های چنگال رو به بالا است.

آداب استفاده از قاشق و چنگال در ایران

همانطور که می‌دانید، با توجه به آداب استفاده از قاشق و چنگال در فرهنگ ایرانی، معمولا از چنگال و قاشق به‌طور همزمان استفاده می‌شود. چنگال در دست چپ و قاشق در دست راست نگه داشته می‌شود. استفاده از چاقو در اکثر غذاها رایج نیست اما در صورت نیاز می‌توان درخواست داد. معمولا آداب شامل این است که با پشت چنگال غذا را روی قاشق گذاشته و سپس به دهان منتقل کنید که این رفتار نوعی ادب و رعایت رسوم مهمان‌نوازی محسوب می‌شود.

با در نظر گرفتن آنچه در sambonet ذکر شده، باید گفت چیدمان میز غذاخوری و آداب سرو غذا یکی از نمادهای اصالت و ظرافت است که نشان‌دهنده دقت و توجه میزبان به مهمانانش است. هماهنگی میان ظروف، قاشق و چنگال، بشقاب‌ها، لیوان‌ها، رومیزی، دستمال سفره و حتی اجزایی مانند گل‌آرایی‌ها، کارت‌های جایگاه نشستن و سبد نان، همه نقش مهمی در برپایی مراسم‌ها و مهمانی‌ها دارند. 

جمع بندی

آداب استفاده از قاشق چنگال در فرهنگ‌های مختلف جهان تنوع چشمگیری دارد که هر کدام ریشه در سنت‌ها و ارزش‌های خاص آن جامعه دارد. در فرهنگ‌های اروپایی، استفاده از چاقو و چنگال با قواعد مشخصی انجام می‌شود، مانند نگه داشتن چاقو در دست راست و چنگال در دست چپ و رعایت نکاتی مثل عدم قرار دادن آرنج روی میز. 
در کشورهای آسیایی، چاپستیک‌ها جایگزین اصلی قاشق و چنگال هستند و آداب ویژه‌ای مانند خودداری از انتقال مستقیم غذا بین چاپستیک‌ها وجود دارد. در خاورمیانه و جنوب آسیا، خوردن با دست و به‌ویژه دست راست، نمادی از صمیمیت و ارتباط با غذا است. همچنین در برخی کشورها مانند تایلند، استفاده از قاشق به‌عنوان وسیله اصلی و چنگال برای کمک به انتقال غذا رایج است. آشنایی با آداب استفاده از قاشق و چنگال علاوه بر افزایش احترام به فرهنگ‌های مختلف، تجربه غذا خوردن را نیز دلپذیرتر می‌کند.